Data aktualizacji: 5 stycznia, 2024
Owoce stanowią nie tylko bogate źródło witamin, ale również innych związków o właściwościach prozdrowotnych. Jednym z nich jest kwas elagowy – naturalny związek o silnym działaniu przeciwutleniającym. Gdzie występuje i jakie ma zastosowania?
Czym jest i gdzie występuje kwas elagowy?
Kwas elagowy jest związkiem należącym do grupy silnych naturalnych antyoksydantów – kwasów fenolowych. Występuje on w formie wolnej w owocach jagodowych i orzechach, takich jak:
- truskawki (630 μg/g),
- maliny (1500 μg/g),
- jeżyny (1500 μg/g),
- żurawina (120 μg/g),
- winogrona (592-1900 μg/g),
- orzechy włoskie (590 μg/g),
- orzechy pekan (330 μg/g)
Zawartość kwasu elagowego w owocach różni się w zależności od części owocu (np. miąższ malin zawiera go dużo mniej niż pestki) a także stopnia dojrzałości (maleje wraz ze wzrostem dojrzałości). Pośród produktów przetworzonych najwyższą zawartością kwasu elagowego charakteryzują się owoce liofilizowane.
Fermentowany ekstrakt z malin
Fermentowany Ekstrakt z Malin (INCI: Raspberry Ferment Extract) to wysokiej klasy składnik kosmetyczny, który zyskuje coraz większą popularność w sektorze kosmetyków premium z uwagi na swoje liczne, prozdrowotne właściwości.
Jednocześnie kwas elagowy jest uwalniany w wyniku rozkładu innych naturalnych substancji szeroko występujących w owocach jagodowych – elagotanin, nazywanych również garbnikami pirogalolowymi. W roztworze wodnym (a także w przewodzie pokarmowym) ulegają one hydrolizie uwalniając cząsteczkę glukozy oraz kwas elagowy i kwas galusowy. Chociaż kwas elagowy sam w sobie jest związkiem o silnych właściwościach przeciwutleniających, w jelitach jest przekształcany przez bakterie do urolityn charakteryzujących się szeroką aktywnością biologiczną.
Jak działa kwas elagowy?
Kwas elagowy jest przede wszystkim silnym przeciwutleniaczem, przewyższającym siłą działanie witaminę E. Wykazuje zdolności przeciwwolnorodnikowe, redukując negatywne skutki stresu oksydacyjnego i chroniąc komórki przed jego działaniem. Jednocześnie, literatura wskazuje na jego działanie przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe, przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, hepatoochronne jak i obserwowaną aktywność przeciwmalaryczną i przeciwnowotworową.
Pomimo słabej dostępności biologicznej wolnego kwasu elagowego, skuteczność jego stosowania doustnego (w formie suplementów diety lub z pokarmem) determinuje metabolizm do innych aktywnych biologicznie substancji – urolityn, charakteryzujących się zbliżonym profilem działania.
Zastosowania kwasu elagowego
Opisywane kierunki aktywności biologicznej kwasu elagowego i urolityn wskazują na liczne zastosowania prozdrowotne. Związek ten może być szczególnie ceniony w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Obok działania przeciwutleniającego i przeciwzapalnego, wspomagających walkę ze stresem oksydacyjnym, obserwuje się także jego właściwości przeciwmiażdżycowe oraz obniżające poziom cholesterolu, glukozy i ciśnienie krwi, wskazując na jego potencjalną skuteczność w leczeniu i profilaktyce zespołu metabolicznego, cukrzycy oraz schorzeniach układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca i nadciśnienie. Działanie przeciwutleniające i zwalczające wolne rodniki przekłada się również na możliwe efekty neuroprotekcyjne w chorobie Alzheimera, demencji i związanych z wiekiem zaburzeniach poznawczych.
Kwas elagowy znajduje zastosowanie jednak nie tylko jako składnik owoców i suplementów do stosowania doustnego. Jego właściwości może docenić również przemysł kosmetyczny. Działanie przeciwwolnorodnikowe i antyoksydacyjne chroni skórę przed promieniowaniem UV i spowalnia procesy fotostarzenia. Jednocześnie może być również wykorzystywany w preparatach do walki z przebarwieniami, stanowiąc bezpieczniejszą alternatywę dla hydrochinonu.
Literatura:
- Kwiatkowska E. Kwas elagowy – występowanie i rola prozdrowotna. Postępy Fitoterapii 4 (2010) 25-28.
- Rios JL, Giner RM, Marin M i Recio MC. A Pharmacological Update of Ellagic Acid. Planta Medica 84 (2018) 1068-1093
- Evtyugin DD, Magina S, Evtyugin DV. Recent Advances in the Production and Applications of Ellagic Acid and Its Derivatives. A Review. Molecules 25 (2020) 2745.