Masła i oleje roślinne należą do surowców kosmetycznych o działaniu emoliencyjnym, kondycjonującym skórę i włosy. Obok tradycyjnych roślin oleistych typowych dla regionu Europy Środkowej i Wschodniej obecnie coraz większą popularnością wśród producentów surowców kosmetycznych cieszą się nierafinowane oleje i masła pozyskiwane z roślin egzotycznych. Ich popularność związana jest przede wszystkim z coraz większą świadomością konsumentów dotyczącą właściwości pielęgnacyjnych olejów i maseł roślinnych i ich możliwym działaniem biologicznym oraz przyciągającymi uwagę egzotycznymi nazwami.
Oleje i masła roślinne należą do surowców kosmetycznych mających wpływ na stan bariery naskórkowej, polegający na zmniejszaniu transepidermalnej utracie wody poprzez tworzenie na powierzchni skóry półprzepuszczalnej warstwy i uzupełnianiu struktur cementu międzykomórkowego. Oprócz tradycyjnych roślin oleistych typowych dla regionu Europy Środkowej i Wschodniej, tj. oleju z wiesiołka, oleju z ogórecznika, czy oleju lnianego, obecnie coraz większą popularnością wśród producentów surowców kosmetycznych cieszą się nierafinowane oleje i masła pozyskiwane z roślin egzotycznych uprawianych w Europie Południowej, Afryce, Azji czy Ameryce Południowej. Obok znanego i od wielu lat stosowanego oleju jojoba, masła shea, masła kakaowego, czy masła mango na etykietach produktów kosmetycznych można spotkać egzotycznie brzmiące nazwy tłuszczowych surowców kosmetycznych, tj. oleje: arganowy, awokado, makadamia, buriti, manoi, andiroba, marula, abisyński, kukui, tamanu, oraz masła: tucuma, cupuacu, murumuru,bacuri, kokum, czy shorea.
Egzotyczne oleje kosmetyczne
Olej andiroba jest chętnie stosowany w produktach o właściwościach regenerujących, a także w mydłach, kosmetykach nawilżających oraz przeznaczonych do włosów. Działa leczniczo i wspiera pielęgnację skóry z problemami trądzikowymi. Wykazuje działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, antyseptyczne i zmiękczające. Olej babassu regeneruje i działa naprawczo na skórę. Jednym z tłustych emolientów jest olej otrzymany z nasion owoców baobabu, który nawilża, regeneruje i odżywia. Coraz bardziej popularny ze względu na antyutleniające właściwości staje się olej z nasion smoczego owocu. Zmniejsza tendencję do łuszczenia się i powstawania podrażnień. Olej z orzechów drzewa marula stosowany jest od dawna w pielęgnacji skóry i włosów. Używany był zamiast wody do oczyszczania skóry. Na rynku spotkać można również olej pequi, pozyskiwany z nasion brazylijskiego owocu Caryocar brasiliense, który najlepiej sprawdzi się w produktach do włosów, gdyż potrafi zadbać o ich ogólną kondycję i zapobiega puszeniu. Ciekawym surowcem jest także olej moringa, czyli olej z drzewa długowieczności. Pozyskiwany jest z nasion, wykazuje prozdrowotne właściwości w pielęgnacji skóry, jak i włosów. Ze względu na wygładzające i zmiękczające właściwości stosowany jest również do masażu.
Oleje kosmetyczne
Oleje kosmetyczne nie tylko wpływają na jakość, trwałość i konsystencję produktów, ale są też bogatym źródłem substancji pozytywnie wpływających na skórę. Dobór odpowiedniego oleju kosmetycznego może decydować więc nie tylko o strukturze i walorach estetycznych kosmetyku, ale także jego właściwościach.
Egzotyczne masła kosmetyczne
Masła są popularnymi tłuszczami stosowanymi w recepturach kosmetycznych. W odróżnieniu do płynnych olei, w temperaturze pokojowej przyjmują postać stałą. Coraz częściej na etykietach produktów można znaleźć masła: tucuma, cupuacu, murumuru, bacuri i kokum. W preparatach do pielęgnacji twarzy, ciała i włosów chętnie stosuje się masła tucuma oraz murumuru, pozyskiwane z owoców i nasion drzew rosnących w lasach Amazonii. Masła te posiadają właściwości zmiękczające, nawilżające, regenerujące i odbudowujące barierę lipidową skóry. Dzięki wysokiej zawartości witamin A oraz E działają antyoksydacyjnie, regulują rogowacenie i zapobiegają łuszczeniu skóry. Masło cupuacu to naturalny kosmetyk, który upora się z problemem suchości, podrażnieniami oraz brakiem elastyczności skóry. Dzięki zawartości witamin C i A dodatkowo przejawia działanie przeciwstarzeniowe. Niezwykle bogate ze względu na swój skład jest masło bacuri, które nadaje złoty odcień skórze, ma zdolność redukowania blizn i usuwania plam. Szybko się wchłania, pozostawiając aksamitne odczucie na skórze. Zawiera kwas linolowy, oleinowy i palmitynowy, witaminy A, D i E, a także fosfor, żelazo, leucyna, fitosterole oraz karotenoidy. Masło z nasion owoców drzewa kokamu (Garcynia indica), występującego w Indiach, zwane masłem kokum, jest z kolei bogatym źródłem kwasów omega i witaminy E. Przeciwdziała wysuszaniu skóry i zapobiega utracie wody z naskórka. Dzięki zawartym w nim antyoksydantom spowalnia starzenie się skóry. Najlepiej sprawdza się w kompozycji z innymi składnikami, gdyż stanowi bazę i nośnik dla wielu substancji odżywczych.
Wymienione masła i oleje roślinne znajdują zastosowanie zarówno w produktach kosmetycznych jako składniki emulsji kosmetycznych (działanie emoliencyjne, kondycjonujące skórę), preparatów do mycia ciała (działanie natłuszczające) i produktów przeznaczonych do pielęgnacji włosów (działanie kondycjonujące włosy), a także jako surowce stosowane w gabinetach kosmetycznych podczas masaży. Tworzą hydrofobowy film na skórze, który odpowiada za natłuszczanie, zmiękczanie, wygładzenie i pośrednie nawilżanie skóry poprzez ograniczenie utraty wody.
Źródła:
1. https://www.heritageorganicssoap.com/post/exotic-african-oils-and-butters
2. N. Polsjak, N. Kocevar Glavac, Dermal Effects of Unsaponifi able Compounds: The Overlooked Perspective of Vegetable Butters and Oils, J. Cosmet. Sci., 72, 215–228 (March/April 2021)
3. J. Arct, K. Pytkowska, Emolienty – „zwykłe” czy „egzotyczne”, Wiadomości Polskiego Towarzystwa Kosmetologów, 2005.
4. L. Piejko, Prozdrowotne właściwości oleju z drzewa długowieczności, „Zdrowie”, Akademia Paznokcia, 2016.
5. A. Ratz-Łyko, Masła i oleje roślinne stosowane w produktach kosmetycznych, Chemia i biznes. Rynek kosmetyczny i Chemii Gospodarczej, 2016.