Data aktualizacji: 16 sierpnia, 2023
Lubczyk – charakterystyka
Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale Koch) należy do roślin baldaszkowatych, zwanych również selerowatymi (Apaceae). Tworzy wieloletnie krzaki rozrastające się w wysokie, kępiaste rozety składające się z wielu wzniesionych, złożonych, długoogonkowych liści. Sprzyjające warunki (nasłonecznione, ciepłe miejsce i lekka, przepuszczalna gleba) pozwalają mu osiągnąć nawet do dwóch metrów wysokości.
Lubczyk jest bardzo cenioną przyprawą. Cechuje się charakterystycznym posmakiem z dość wyczuwalnym smakiem umami, który kojarzony jest z takimi produktami jak Vegeta, kostki rosołowe, Maggi czy sos sojowy. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się korzeń lubczyku (Levistici radix), z którego pozyskuje się olejek eteryczny.
Składowymi olejku są głównie ftalany, terpenoidy oraz kwasy karboksylowe. W zależności od stadium rozwoju rośliny skład fizykochemiczny olejku eterycznego lubczyku ulega zmianie, co zostało przebadane i udokumentowane. Takie zmiany wpływają na potencjał aktywności przeciwutleniającej rośliny. Korzeń lubczyku zawiera w swoim składzie także skrobię, kumaryny, furanokumaryny, kwasy organiczne oraz duże dawki witaminy C. Występują w nim również związki fenolowe, do których można zaliczyć flawonoidy, saponiny, kwasy fenolowe i alkaloidy.
Właściwości prozdrowotne lubczyku
Olejek eteryczny uzyskiwany z lubczyku może wykazywać działanie rozkurczowe. Udowodniono także jego właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne oraz przeciwutleniające. Napary z korzenia lubczyku wykazują działanie moczopędne, ponieważ korzeń lubczyku powoduje zwiększenie diurezy w zapalnych chorobach dróg moczowych oraz stanowi środek zapobiegający powstawaniu piasku nerkowego.
Korzeń lubczyku jest także składnikiem suplementów diety wspierających aktywność seksualną kobiet i mężczyzn, co prawdopodobnie wynika z jego właściwości rozkurczowych. Zawarta w lubczyku kumaryna sprawia, że wykazuje on działanie przeciwnowotworowe, a dodatkowo ma właściwości uspokajające, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe.
Ponadto lubczyk rozkurcza mięśnie gładkie dróg żółciowych, reguluje pracę przewodu pokarmowego i poprawia perystaltykę jelit. Zawarte w nim znaczne ilości kwercetyny, która jest naturalnym inhibitorem histaminy, wpływają na działanie przeciwalergiczne lubczyku. W kosmetyce lubczyk zmniejsza objawy łuszczycy i trądziku, dzięki czemu poprawia wygląd cery. Zawarte w nim antyoksydanty opóźniają proces starzenia się skóry, a tym samym powstawania zmarszczek.
Wykorzystywany jest również w produktach kosmetycznych pielęgnujących włosy, ponieważ regeneruje i wzmacnia cebulki włosów.
Przeciwskazania do stosowania ekstraktu z lubczyku
Silne działanie rozkurczowe sprawia, że po lubczyk nie powinny sięgać kobiety w ciąży. Może on bowiem powodować skurcze macicy i prowadzić do poronienia. Przyczyną tych dolegliwości jest zawarta w lubczyku substancja – ligustylid.
Przeciwskazaniem do stosowania lubczyku są również dolegliwości związane z ostrym i przewlekłym upośledzeniem nerek. Obecność w lubczyku furanokumaryn może natomiast powodować efekt fotouczulający. Wodne i alkoholowe wyciągi z lubczyku również zwiększają wrażliwość skóry na światło słoneczne.
Podsumowanie
Pozytywne właściwości lubczyku sprawiają, że może być on z powodzeniem stosowany przy wielu różnego rodzaju dolegliwościach zdrowotnych. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na przeciwskazania do stosowania lubczyku w jakiejkolwiek postaci, tak żeby nie zaszkodzić swojemu zdrowiu.
Literatura:
https://herbiness.com/2016/06/08/lubczyk-ogrodowy-w-fitoterapii-kulturze-i-kulinariach/
https://odzywianie.hellozdrowie.pl/lubczyk-i-jego-wlasciwosci-zdrowotne/
http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/10/pf_2019_03_05.pdf
https://www.researchgate.net/publication/317936444_Essential_oil_Composition_
and_Antioxidant_Activity_of_Levisticum_officinale_Koch_at_Various_Phenological_Stages
http://www.bc.wydawnictwo-tygiel.pl/public/assets/456/Ro%C5%9Bliny%20w%20naukach%20medycznych%20i%20przyrodniczych%20-%20przegl%C4%85d%20i%20badania.pdf
