Kosmetyki stanowią nieodłączną część codziennej pielęgnacji oraz łagodzenia dolegliwości dermatologicznych. Ich stosowanie może jednak wiązać się z pewnym ryzykiem – w szczególności w przypadku osób o wrażliwej skórze i skłonności do alergii. Jakie alergeny występują w kosmetykach? Jak zapewnić bezpieczeństwo ich użytkowników?
Czym są alergeny w kosmetykach?
Alergeny to substancje, które u osób wrażliwych mogą prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej – reakcji skórnych takich jak: zaczerwienienie, swędzenie, obrzęki i wysypki pojawiające się w trakcie stosowania kosmetyku.
Pośród składników kosmetyków najczęściej spotykanymi alergenami są:
- substancje zapachowe (np. eugenol, geraniol, linalol, limonen)
- konserwanty (np. parabeny, 2-fenoksyetanol, tiomersal)
- barwniki (np. karmin, błękit brylantowy)
- ekstrakty roślinne i olejki eteryczne (np. olejek herbaciany, ekstrakt z aloesu)
Należy pamiętać, że reakcje alergiczne i drażniące mogą powodować także składniki całkowicie naturalne. Nie zawsze będą one stanowiły bezpieczniejszą alternatywę dla składników syntetycznych.
Informacja o alergenach na etykiecie
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 roku dotyczące produktów kosmetycznych w Załączniku III określa listę alergenów, które podlegają obowiązkowemu oznakowaniu na etykiecie kosmetyku, jeśli ich stężenie w produkcie przekracza:
- 0,01% w produktach spłukiwanych (np. mydło, żel pod prysznic)
- 0,001% w produktach niespłukiwanych, pozostających na skórze (np. balsamy do ciała, kremy do twarzy, kosmetyki do makijażu).
Jak zadbać o bezpieczeństwo konsumentów?
Obowiązujące w Unii Europejskiej rozporządzenia regulują skład kosmetyków pod kątem rodzaju dopuszczonych do stosowania substancji mogących wywoływać reakcje alergiczne oraz ich stężenia w produkcie. Zgodnie z przepisami, każdy produkt musi także przejść ocenę bezpieczeństwa obejmującą m.in. potencjalne działania alergenne składników, ich stężenia oraz sposób aplikacji produktu, przeprowadzoną przez wykwalifikowanego toksykologa.
W celu poprawy bezpieczeństwa swoich produktów kosmetycznych warto jednak wyjść naprzód i rozważyć całkowite zastąpienie substancji potencjalnie szkodliwych, ich bezpieczniejszymi substytutami. Ułożenie formulacji na bazie produktów o łagodniejszym działaniu i lepszej tolerancji przez skórę wrażliwą w oraz wprowadzenie hipoalergicznych linii kosmetyków pozwala nie tylko zminimalizować ryzyko alergii u ich użytkowników, ale także rozszerzyć grupę odbiorców.
Zalecane przez Rozporządzenie 1223/2009 badania jakości kosmetyku można również rozszerzyć o przeprowadzenie przed wprowadzeniem produktu do obrotu dodatkowych testów in vitro oraz testów dermatologicznych z udziałem ochotników, w celu określenia ryzyka potencjalnych reakcji alergicznych. Uzyskane wyniki, rozszerzone o ocenę efektów stosowania produktu, mogą dodatkowo posłużyć do celów marketingowych.
Literatura:
- Scientific Committee on Consumer Safety, Opinion on Fragrance allergens in cosmetic products, SCCS/1459/11, 2011.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 roku dotyczące produktów kosmetycznych.
- Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/1410 z dnia 2 sierpnia 2017 r. zmieniające załączniki II i III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 dotyczącego produktów kosmetycznych.
- Wojciechowska M, Kołodziejczyk J, Bartuzi Z. Alergia na kosmetyki. Cz. II. – Konserwanty. Polish Journal of Cosmetology 2009; 12(4): 224-227.
