Skarby natury mają różnorodne właściwości i zastosowania. Obok surowców leczniczych i kosmetycznych, są to też afrodyzjaki – rośliny wzmacniające popęd seksualny i zwiększające doznania. Chociaż od wieków cieszą się dużym zainteresowaniem, wiele z nich bywa chwytem marketingowym. Czy surowce afrodyzjakowe mogą być skuteczne?
Czym są afrodyzjaki?
Afrodyzjaki, definiowane jako „środki wzmagające aktywność seksualną” można podzielić na wiele rodzajów. Są to zarówno substancje wzmagające libido, podwyższające poziom testosteronu (kierowane do mężczyzn) czy wspomagające erekcję, ułatwiające osiągnięcie orgazmu, jak i te, których działanie opiera się przede wszystkim na budowaniu nastroju lub poprawie pewności siebie, zmniejszeniu lęków. Sprawia to, że do surowców afrodyzjakowych można zaliczyć zarówno popularne przyprawy (imbir, lubczyk, wanilia, cynamon, pieprz czarny, anyż, kolendra, chili, rozmaryn) i kuchenne składniki (od czekolady po szparagi), niektóre używki (alkohol, środki halucynogenne), jak i substancje wpływające na gospodarkę hormonalną i przepływ krwi w narządach płciowych. Różnić się one będą jednak nie tylko siłą działania, ale i jego kierunkiem i mechanizmem.
Czy surowce afrodyzjakowe są skuteczne?
Zainteresowanie surowcami afrodyzjakowymi sięga tysiącleci, ludzkość od wieków szukała sposobów nie tylko na poprawę swojego zdrowia, ale i poprawę doznań seksualnych, osiągnięcie większej przyjemności. Sprawia to, że większość obecnie stosowanych afrodyzjaków wywodzi się z medycyny tradycyjnej i ludowych wierzeń, co niestety nie zawsze przekłada się na ich faktyczną skuteczność. Jak to wygląda w przypadku najpopularniejszych surowców afrodyzjakowych? Czy to marketing, czy prawdziwe działanie?
Korzeń żeń-szenia
Korzeń żeń-szenia (Panax ginseng) jest popularnym adaptogenem działającym wzmacniająco i dodającym energii, często polecanym także w preparatach mających poprawiać potencję, zwiększać płodność i popęd seksualny. Znajduje to również poparcie w badaniach naukowych. Obecne w żen-szeniu ginsenozydy wykazują zdolność do poprawy krążenia w obrębie licznych organów, wliczając w to ciała jamiste i narządy płciowe.
Ekstrakt z żeń-szenia
Ekstrakt z Żeń-szenia pozyskiwany jest z korzenia Panax Ginseng C.A. Meyer. Posiada właściwości zdrowotne i odmładzające.
Korzeń maki
Podobnie jak żeń-szeń, maka (Lepidium meyenii) jest surowcem adaptogennym, zwiększającym odporność organizmu na stres i poprawiającym funkcje poznawcze. Stanowi też źródło licznych witamin i składników mineralnych, w tym poprawiającego funkcje seksualne cynku. Badania kliniczne potwierdzają, że stosowanie korzenia maki może prowadzić do poprawy libido zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, oraz poprawę płodności – pobudza produkcję plemników i zwiększa ich ruchliwość, może być także stosowany wspomagająco w zaburzeniach miesiączkowania i dolegliwościach menopauzalnych.
Ekstrakt z pieprzycy peruwiańskiej
Ekstrakt z pieprzycy peruwiańskiej, znanej naukowo jako Lepidium Meyenii, jest cenionym dodatkiem do suplementów diety, uznanym za swoje wyjątkowe właściwości zdrowotne i odżywcze.
Owoc buzdyganka ziemistego
Nieco inaczej wygląda mechanizm działania ekstraktów z buzdyganka ziemistego (Tribulus terrestris). Surowiec ten zawiera protodioscynę – związek przekształcany w organizmie do DHEA, a następnie testosteronu. U mężczyzn zwiększa poziom testosteronu i hormonu luteinizującego (LH), u kobiet zwiększa poziom hormonu folikulotropowego (FSH), LH i estradiolu. Poprzez wpływ na gospodarkę hormonalną pobudza procesy spermatogenezy, jak i ułatwia dojrzewanie komórek jajowych oraz jest zalecany w leczeniu zaburzeń erekcji i oziębłości seksualnej.
Ekstrakt z buzdyganka naziemnego
Ekstrakt z buzdyganka naziemnego, znany naukowo jako Tribulus Terrestris, to produkt pochodzący z Chin, który zawiera co najmniej 60% saponin, zgodnie z analizą metodą UV.
Nasiona kozieradki
Działanie hormonalne wykazują również ekstrakty z nasion kozieradki (Trigonella foenum-graekum). Regularnie stosowane mogą pozytywnie wpływać na libido i funkcje seksualne mężczyzn zmagających się z obniżonym poziomem testosteronu. Jednocześnie dzięki wielokierunkowemu działaniu poprawia profil lipidowy (poziomy cholesterolu i triglicerydów), jak i wykazuje właściwości anaboliczne (wspomagające w budowie masy mięśniowej).
Olej z nasion kozieradki
Olej z nasion kozieradki tłoczony na zimno z zastosowaniem w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Olej o charakterystycznym zapachu i o żółtym kolorze.
Natychmiastowe działanie? Mit czy fakt?
Jak widać, obecne na rynku surowce afrodyzjakowe faktycznie mogą charakteryzować się skutecznym działaniem ukierunkowanym na wzmaganie popędu seksualnego, uławianie osiągnięcia erekcji, czy poprawę doznań seksualnych. Należy jednak mieć na uwadze, że mechanizm ich działania wiąże się przede wszystkim z długofalowym wpływem na organizm – aby osiągnąć oczekiwane efekty konieczne jest regularne stosowanie, często kilkutygodniowe. Niestety brak na rynku surowców naturalnych mogących dawać natychmiastowe efekty. Surowce afrodyzjakowe nie są więc w stanie zastąpić syntetycznych leków pozwalających na szybkie uzyskanie erekcji.
Literatura:
- Klimczak A, Możdżan M, Malinowska K. Przeszłość afrodyzjaków? Journal of Health Study and Medicine 2016; 2: 103-116.
- Kotta S, Ansari SH, Ali J. Exploring scientifically proven herbal aphrodisiacs. Pharmacognosy Reviews 2013; 7(13): 1-10.
- Matławska I. Afrodyzjaki roślinne. Herbalism 2019; 1(5): 63-76.
- Mikzińska K, Matławska I. Znaczenie ziół w zaburzeniach seksualnych. Postępy Fitoterapii 2007; 1: 13-19.
