Czym są ekstrakty roślinne i jakie mają zastosowanie w kosmetyce

płynne ekstrakty roślinne w kosmetykach

Ekstrakty roślinne należą do jednych z najpopularniejszych składników kosmetyków. Dodawane są zarówno do produktów myjących, takich jak mydła, szampony, odżywki, jak i typowo pielęgnacyjnych kremów, olejków, masek. To właśnie ekstraktom roślinnym zawdzięczają one swoje wyjątkowe korzyści.

Ekstrakty roślinne i ich rodzaje

Rosnące zainteresowanie kosmetykami naturalnymi, ekologicznymi i tworzonymi w zgodzie z naturą, owocuje powszechnym dodawaniem do ich formulacji ekstraktów roślinnych i substancji naturalnych. Składniki te charakteryzują się bogactwem związków biologicznie czynnych i wyjątkowymi właściwościami prozdrowotnymi, pielęgnacyjnymi i odżywczymi.

Na rynku surowców naturalnych ekstrakty roślinne występują pod różnymi postaciami. W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym dużą popularnością cieszą się ekstrakty suche, wykorzystywane w formulacji kapsułek czy tabletek. Jednakże dla przemysłu kosmetycznego postacią wygodniejszą w aplikacji są zazwyczaj ekstrakty płynne. Mogą powstawać w wyniku ekstrakcji wybranego surowca roślinnego wodą, alkoholami, glikolami lub olejami i mieć formę płynnych ekstraktów bazujących na tych rozpuszczalnikach.

Jak powstają płynne ekstrakty roślinne?

Ekstrakty roślinne swoje działanie zawdzięczają naturalnym substancjom obecnym w roślinach. Wchodzące w skład surowca związki biologicznie czynne, takie jak flawonoidy, witaminy, składniki mineralne, kwasy fenolowe, antocyjany, są ekstrahowane z użyciem odpowiednio dobranego rozpuszczalnika w celu otrzymania zatężonego ekstraktu, o jak najbogatszym składzie. W zależności od oczekiwanego składu ekstraktu i charakteru chemicznego pożądanych związków, wykorzystuje się różne rozpuszczalniki – jedne substancje lepiej rozpuszczają się w alkoholach, inne w wodzie czy olejach – oraz metody ekstrakcji. Otrzymany wyciąg roślinny jest następnie zatężany w celu uzyskania jak najwyższego stężenia dobroczynnych substancji.

Jak działają płynne ekstrakty roślinne?

Właściwości i możliwe zastosowania płynnych ekstraktów roślinnych zależą od kompozycji chemicznej wykorzystanego do ich produkcji surowca. W przemyśle kosmetycznym dużą popularnością cieszą się wyciągi z roślin bogatych w polifenole – związki o szczególnie silnym działaniu przeciwutleniającym, jak również odżywcze witaminy czy sole mineralne. Płynne ekstrakty roślinne mogą mieć zastosowanie:

  • Lecznicze i pielęgnacyjne – m.in. antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe, fotoochronne, przeciwdrobnoustrojowe, wspomagające gojenie ran, poprawiające kolory skóry, łagodzące stany zapalne i podrażnienia
  • Poprawiające zapach, aromat – m.in. olejki eteryczne często wykorzystywane jako substancje zapachowe i perfumeryjne
  • Poprawiające kolor – naturalne barwniki takie jak antocyjany, karotenoidy, chlorofile
  • Konserwujące – olejki eteryczne i kwasy fenolowe o działaniu przeciwdrobnoustrojowym

Jak dobrać odpowiedni płynny ekstrakt roślinny?

Przy wyborze odpowiedniego płynnego ekstraktu roślinnego do planowanej formulacji kosmetyku należy zwrócić uwagę nie tylko na jego pożądane działanie i zastosowanie, ale także odpowiednią postać. Rozpuszczalnik użyty do sporządzenia ekstraktu roślinnego i stanowiący jego bazę będzie bowiem decydował o jego rozpuszczalności w sporządzanym produkcie. Wyciągi wodne czy alkoholowe będą się słabo rozpuszczać w produktach bazujących na olejach i mogą prowadzić do rozwarstwiania się kosmetyku. Z pomocą w takiej sytuacji przychodzą odpowiednie emulgatory i inne substancje pomocnicze.


Literatura:

  1. Bojarowicz H, Fronczak P, Krysiński J. Czy kosmetyki mogą nie zawierać konserwantów? Hygeia Public Health 2018, 53(2): 124-131.
  2. Michalak M. Plant Extracts as Skin Care and Therapeutic Agents. Int. J. Mol. Sci. 2023; 24(20): 15444.
  3. Ribeiro AS, Estanqueiro M, Oliveira MB i wsp. Main Benefits and Applicability of Plant Extracts in Skin Care Products. Cosmetics 2015; 2(2): 48-65.