Karotenoidy to naturalnie występujące pigmenty znajdujące się w różnych roślinach i algach, które odgrywają istotną rolę w zdrowiu i wydajności zwierząt. Karotenoidy zostały docenione ze względu na ich właściwości przeciwutleniające, działanie immunomodulujące i potencjał zwiększania wydajności reprodukcyjnej. Co więcej, związki te przyczyniają się do zabarwienia kolorów tkanek zwierzęcych, które mają wartość estetyczną i mogą wpływać na postrzeganie produktów odzwierzęcych przez konsumentów.
W środowisku występują różne naturalne związki, które nadają kolor żywym organizmom. Karotenoidy występują powszechnie w przyrodzie, zarówno u zwierząt, jak i roślin, i pełnią różne funkcje. Ich właściwości sprawiają, że karotenoidy są jednymi z najważniejszych elementów biologicznych. Są one syntetyzowane przez wszystkie organizmy fotosyntetyzujące, niektóre mszyce, bakterie i grzyby.
Zidentyfikowano ponad 750 karotenoidów, a około 60 z nich jest prekursorami witaminy A, z których najważniejszym jest β-karoten.
Źródła karotenoidów w dietach zwierząt
Zwierzęta na ogół nie są w stanie syntetyzować karotenoidów i wymagają spożycia produktów roślinnych, aby zaspokoić ich codzienne zapotrzebowanie. Karotenoidy w dietach zwierząt hodowlanych mogą pochodzić z różnych źródeł, w tym z naturalnych pasz i syntetycznych suplementów.
Naturalne źródła karotenoidów obejmują zielone pasze, warzywa, owoce i niektóre algi. Typowe rodzaje karotenoidów występujące w tych źródłach obejmują β-karoten, luteinę, zeaksantynę, likopen i astaksantynę.
Owoce suszone dla zwierząt
Owoce stanowią istotne uzupełnienie diety wielu gatunków zwierząt, dostarczając witamin, minerałów oraz naturalnych cukrów, które są energią dla organizmu. Suszone owoce nie tylko zachowują swoje odżywcze właściwości, ale również mają wydłużoną trwałość i stanowią przysmak dla wielu zwierząt.
Korzyści zdrowotne karotenoidów dla zwierząt
Karotenoidy oferują liczne korzyści zdrowotne dla zwierząt hodowlanych, przyczyniając się do ich ogólnego dobrostanu i wydajności. Niektóre z kluczowych korzyści zdrowotnych obejmują:
1. Działanie przeciwutleniające
Karotenoidy działają jako silne przeciwutleniacze, neutralizując szkodliwe wolne rodniki i chroniąc komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Ta aktywność przeciwutleniająca pomaga utrzymać zdrowie komórkowe, wspiera funkcje odpornościowe i zmniejsza ryzyko chorób przewlekłych.
2. Działanie immunomodulujące
Stwierdzono, że karotenoidy mogą wzmacniać funkcje komórek odpornościowych, promować produkcję przeciwciał i poprawiać mechanizmy obrony immunologicznej. To działanie immunomodulujące przyczynia się do poprawy odporności na choroby i zmniejszenia podatności na infekcje.
3. Wydajność reprodukcyjna
Karotenoidy odgrywają kluczową rolę w zdrowiu reprodukcyjnym i płodności zwierząt hodowlanych. Wspierają prawidłową regulację hormonalną, poprawiają jakość nasienia i zdrowie komórek jajowych oraz przyczyniają się do korzystnych wyników reprodukcyjnych. Karotenoidy, takie jak luteina i zeaksantyna, zostały powiązane z poprawą owulacji, jakością zarodków i pomyślnymi wynikami ciąży u różnych gatunków zwierząt.
4. Wydajność wzrostu
Karotenoidy, w szczególności β-karoten, zostały powiązane z poprawą wydajności wzrostu u zwierząt gospodarskich. Odgrywają one rolę w zwiększaniu wykorzystania składników odżywczych, wspieraniu wydajnego metabolizmu i promowaniu optymalnego tempa wzrostu. Karotenoidy mogą pozytywnie wpływać na takie czynniki jak: wydajność konwersji spożycia paszy, przyrost masy ciała i rozwój szkieletu, prowadząc do poprawy wydajności wzrostu.
5. Zdrowie jelit i wpływ na mikrobiotę
Wykazano, że karotenoidy pozytywnie wpływają na zdrowie jelit zwierząt hodowlanych. Promują wzrost pożytecznych bakterii jelitowych, poprawiają integralność jelit i wspierają zdrową mikroflorę jelitową. Może to prowadzić do lepszego wchłaniania składników odżywczych, lepszego trawienia i zmniejszenia ryzyka zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
6. Zdrowie układu oddechowego
Niektóre karotenoidy, takie jak β-karoten, zostały powiązane z poprawą zdrowia układu oddechowego. Mogą one chronić tkanki płuc przed uszkodzeniem oksydacyjnym, wspomagać funkcjonowanie płuc oraz zmniejszać częstość występowania i nasilenie chorób układu oddechowego.
7. Jakość produktu
Karotenoidy mogą poprawiać jakość produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak jaja, mięso i mleko. Odkładanie się karotenoidów w tkankach może nadawać pożądane zabarwienie, takie jak żywe żółto-pomarańczowe żółtka jaj, co może wpływać na postrzeganie i preferencje konsumentów. Oprócz poprawy koloru, karotenoidy mogą również przyczyniać się do poprawy tekstury, smaku i wartości odżywczej produktów zwierzęcych.
Należy zauważyć, że wpływ karotenoidów na wydajność zwierząt może się różnić w zależności od czynników takich jak gatunek, rasa, dawka i ogólny skład diety. Odpowiednie sformułowanie i włączenie karotenoidów do diety zwierząt hodowlanych, biorąc pod uwagę te czynniki, może zmaksymalizować potencjalne korzyści i zoptymalizować wydajność zwierząt.
Rozumiejąc mechanizmy leżące u podstaw korzyści zdrowotnych karotenoidów i biorąc pod uwagę czynniki takie jak wchłanianie, metabolizm i biodostępność, rolnicy i technolodzy pasz mogą zoptymalizować wykorzystanie karotenoidów w dietach zwierzęcych. Włączenie karotenoidów do strategii żywienia zwierząt gospodarskich może potencjalnie poprawić wskaźniki wzrostu, wyniki reprodukcyjne, odporność na choroby i jakość produktów pochodzenia zwierzęcego. Ogólnie rzecz biorąc, karotenoidy odgrywają cenną rolę w promowaniu dobrostanu i produktywności zwierząt hodowlanych.
Literatura:
1. Wade, Nicholas M., Jacques Gabaudan and Brett D. Glencross. „A review of carotenoid utilization and function in crustacean aquaculture.” Rev Aquac 9 (2017): 141-156.
2. Higuera-Ciapara, I., L. Felix-Valenzuela and F. M. Goycoolea. „Astaxanthin: A review of its chemistry and applications.” Crit Rev Food Sci 46 (2006): 185-196.
3. Mirzaei-Aghsaghali, Afshar. „Importance of medical herbs in animal feeding: A review.” Ann Biol Res 3(2012): 3-933.
4. Agradi, Stella, Giulio Curone, Daniele Negroni and Daniele Vigo, et al. „Determination of fatty acids profile in original brown cows dairy products and relationship with alpine pasture farming system.” Animals 10 (2020): 1231.
