Niezwykłe właściwości oleju z nasion czarnuszki

właściwości oleju z czarnuszki

Data aktualizacji: 6 maja, 2024

Czarnuszka siewna (Nigella sativa), zwana czarnuszką ogrodową lub czarnym kuminem, znana jest od tysięcy lat jako lek na wiele dolegliwości. W medycynie dalekiego wschodu stosowana była powszechnie, jako środek leczniczy. Aktualnie na całym świecie prowadzi się badania odkrywające nowe możliwości stosowania czarnuszki, z czego najpopularniejszym i najbardziej skutecznym wydaje się być olej z nasion tej rośliny.

Historia leczniczego stosowania oleju z czarnuszki

Stosowanie oleju z nasion czarnuszki sięga czasów starożytnych. Starożytne cywilizacje, zwłaszcza Egipcjanie, którzy nazywali olej z czarnuszki złotem faraonów, Grecy, ale także Rzymianie, czy Arabowie używali Nigella sativa do celów leczniczych. Prorocy islamu, w szczególności prorok Mahomet, również odnosili się w Hadisach do oleju z nasion czarnuszki jako remedium na różne dolegliwości. Tak więc olej z czarnuszki siewnej ma długą historię stosowania w tradycyjnej medycynie w różnych kulturach i jest on często wymieniany ze względu na swoje korzystne właściwości. Obecnie olej z nasion czarnuszki jest nadal wykorzystywany do celów leczniczych i stał się popularny w świecie naturalnego odżywiania i alternatywnego zdrowia.

Składniki bioaktywne i właściwości zdrowotne oleju z czarnuszki

Najważniejszym bioskładnikiem czarnuszki jest tymochinon, należący do grupy terpenów i terpenoidów. Olej z czarnuszki zawiera dużo steroli, w tym głównie beta-sitosterol. Obecność steroli sprawia, że czarnuszka jest naturalnym środkiem obniżającym poziom cholesterolu we krwi. Zawiera również tokoferole, które mają  działanie antyoksydacyjne. Podobne właściwości mają polifenole, takie jak: kwas chlorogenowy, felurowy, rutynę, kwercetynę, czy apigeninę. Znajdziemy też witaminę A, E, C, kwas foliowy, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne, m.in.: selen, magnez, wapń, cynk i żelazo. Głównym kwasem tłuszczowym obecnym w nasionach czarnuszki jest kwas linolowy (omega-6), oleinowy (omega-9) i linolenowy (omega-3). Dzięki temu, że olej z czarnuszki do celów konsumpcyjnych, jest tłoczony najczęściej w niskich temperaturach, zachowuje swoje właściwości zdrowotne.

Właściwości zdrowotne Nigella sativa obejmują:

  • Wzmocnienie układu odpornościowego: Dowiedziono, że olej z czarnych nasion ma właściwości stymulujące układ odpornościowy (m.in. makrofagi i leukocyty), co powoduje wzmocnienie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu.
  • Właściwości przeciwzapalne: Tymochinon znajdujący się w oleju z nasion czarnuszki wywiera korzystne działanie w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie.
  • Właściwości przeciwnowotworowe: Składniki chemiczne nasion hamują proliferację komórek raka. Prowokują też apoptozę, czyli programowaną śmierć komórek. Wykazano, że tymochinon wspomaga działanie kilku standardowych leków chemioterapeutycznych.
  • Zdrowie skóry: Olej z nasion czarnuszki znalazł zastosowanie w leczeniu chorób skóry (egzema, łuszczyca, trądzik), ze względu na swoje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwutleniające.
  • Wspomaga trawienie: Olej z czarnych nasion jest również stosowany w celu wspomagania trawienia i łagodzenia zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak wzdęcia i rozstrój żołądka.
  • Wspomaganie leczenia cukrzycy i chorób układu krążenia: Wstępne badania sugerują, że olej z nasion czarnuszki może mieć korzystny wpływ na leczenie cukrzycy, w tym regulowanie poziomu cukru i lipidów we krwi. Podnosi poziom cholesterolu HDL, obniża poziom cholesterolu ogółem, LDL i trójglicerydów.
  • Właściwości przeciwutleniające: Związki przeciwutleniające znajdujące się w oleju z nasion czarnuszki pomagają w neutralizowaniu wolnych rodników, łagodząc stres oksydacyjny.

Olej z czarnuszki jako dodatek do kosmetyków pozyskuje się najczęściej metodą fizyczną. Jest to mechaniczne wytłaczanie oleju w prasie śrubowej, podczas którego nie wykorzystuje się żadnych środków chemicznych, ani nie stosuje się podgrzewania oleju. Nasiona są zgniatane i rozcierane na miazgę, z której pod wpływem nacisku prasy wytłaczany jest olej sączący się przez drobne otwory w dnie prasy, które na zasadzie sita przepuszczają tylko płynny olej, zatrzymując wszelkie pozostałości po materiale roślinnym. Oleje pozyskiwane na zasadzie fizycznego wytłaczania są zaliczane do olejów naturalnych, o wysokiej jakości i wartości biologicznej.

Właściwości kosmetyczne oleju z czarnuszki

Stosując naturalny olej z czarnuszki na skórę możemy wygładzić blizny, rozstępy, a także płytkie zmarszczki. Skóra stanie się elastyczna i rozjaśniona. Olej może być również składnikiem kosmetyków do pielęgnacji włosów, jako dodatek do szamponów i odżywek.

Właściwości pielęgnacyjne oleju z czarnuszki obejmują:

  • Łagodzenie stanów zapalnych, takich jak trądzik, wysypki, atopowe zapalenie skóry. Może być używany przez osoby ze skórą wrażliwą, także w stanie podrażnienia, ze względu na dużą zawartość antyoksydantów – witamin A i E.
  • Doskonałe rezultaty nawilżające.
  • Działanie zmiękczające skórę.
  • Pomoc w wygładzeniu blizn. Olej z czarnuszki rozjaśnia je i zmiękcza, zmniejszając ich widoczność. Warto wiedzieć, że olej z czarnuszki stosowany na twarz nie działa na głębokie zmarszczki, jednak dzięki zawartości cennych kwasów tłuszczowych pozwala pozbyć się płytkich zmian oraz zapobiega powstawaniu nowych.
  • Nadanie skórze gładkości i blasku. Ponadto poprawia owal twarzy – dlatego tak chętnie stosowany jest przez dojrzałe kobiety.
  • Pomoc odbudowy skóry po oparzeniach słonecznych i podrażnieniom.

Jak stosować olej z czarnuszki?

Olej z czarnuszki można stosować zarówno zewnętrznie oraz doustnie. Zażywanie każdej tego typu substancji powinno się najpierw skonsultować z lekarzem. Bezpieczną ilością oleju z czarnuszki, która stosowana każdego dnia nie wywoła skutków ubocznych i nie wpłynie negatywnie na funkcjonowanie organizmu to 1 łyżeczka oleju, spożywana razem z posiłkiem. 


Literatura:

1. Yimer EM, et al. Nigella sativa L. (Black Cumin): A Promising Natural Remedy for Wide Range of Illnesses. Evid Based Complement Alternat Med. 2019; 2019:1528635.
2. Mahomoodally MF, et al. Nigella sativa L. and Its Active Compound Thymoquinone in the Clinical Management of Diabetes: A Systematic Review. Int J Mol Sci. 2022 Oct 11;23(20):12111.
3. Dalli M, et al. Nigella sativa L. Phytochemistry and Pharmacological Activities: A Review (2019-2021). Biomolecules. 2021 Dec 23;12(1):20.
4. Hannan MA, et al. Black Cumin (Nigella sativa L.): A Comprehensive Review on Phytochemistry, Health Benefits, Molecular Pharmacology, and Safety. Nutrients. 2021 May 24;13(6):1784.
5. Khoddami, A., Ghazali, H.M., Yassoralipour, A. et al. Physicochemical Characteristics of Nigella Seed (Nigella sativa L.) Oil as Affected by Different Extraction Methods. J Am Oil Chem Soc 2011(88), 533–540.