Wykorzystanie ziół w żywieniu zwierząt gospodarskich

W ostatnich latach nastąpił wzrost zainteresowania fitogenicznymi dodatkami paszowymi. Mianem tym określane są związki pochodzenia roślinnego, stosowane jako dodatki w żywieniu zwierząt w celu poprawy ich produkcyjności poprzez zmianę właściwości paszy, oraz poprawy jakości produktów pochodzenia zwierzęcego. Fitobiotyki są używane jako dodatek do pasz dla zdrowych zwierząt przez cały okres produkcyjny, w przeciwieństwie do leków, które są stosowane w przypadku zdiagnozowania problemów zdrowotnych.

Rola i znaczenie ziół w żywieniu zwierząt

Zioła, z uwagi na posiadaną przez nie szeroką i unikalną gamę substancji farmakologicznie czynnych, wykazują specyficzne działanie. Związki chemiczne są gromadzone w różnych częściach rośliny i w określonych fazach jej rozwoju, dlatego też o wartości ziół w dużej mierze decyduje termin zbioru. Skład chemiczny ziół, a tym samym ich właściwości, zależą od warunków środowiskowych, rodzaju gleby, pochodzenia geograficznego, terminu oraz sposobu zbioru, techniki przetwarzania i konserwacji oraz właściwego przechowywania.

Zioła w paszach – Jak wpływają na zdrowie i wydajność zwierząt?

W zależności od gatunku działanie ziół na organizm zwierzęcia jest wielostronne. Zioła mogą pełnić funkcję witamin lub biokatalizatorów regulujących i przyspieszających przemianę materii w organizmie zwierzęcym. Wpływają na wydzielanie soków trawiennych, zwiększają apetyt i perystaltykę jelit oraz poprawiają procesy wchłaniania składników pokarmowych.

Do ziół o właściwościach antyoksydacyjnych można zaliczyć: rozmaryn, tymianek, oregano, szałwię, rumianek, mniszek lekarski oraz nagietek.

Fitogeniczne dodatki paszowe chronią lipidy przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Badania wykazały istotną rolę ziół (rozmaryn, oregano, imbir, szafran) w zapobieganiu procesom oksydacji lipidów w mięsie drobiowym, wieprzowym, króliczym oraz w jajach.

Ziołowe dodatki paszowe często poprawiają smakowitość paszy, a tym samym zwiększają jej pobranie i wpływają na zwiększenie produkcji.

Zioła dla zwierząt

Zioła dodawane do żywności gwarantują zwierzętom doskonałe właściwości odżywcze i zdrowotne. Nasze zioła pochodzą z kontrolowanych upraw, co świadczy o ich najwyższej jakości.

Kup teraz

Rośliny taki jak m.in.: mięta, macierzanka, szałwia, majeranek, imbir, czosnek, gorczyca, korzystnie oddziałują na przewód pokarmowy. Zioła te, pobudzając przemianę materii, przeciwdziałają stanom zapalnym przewodu pokarmowego, działają przeciwbiegunkowo, przeciwzapalnie, przeciwpasożytniczo i przeciwgorączkowo, dzięki czemu poprawiają stan zdrowia zwierząt. Ponadto, zwiększa się aktywność enzymów trawiennych żołądka i szybkość trawienia, a tym samym skraca się czas przejścia pokarmu przez przewód pokarmowy.

Dostępnych jest także wiele wyników badań potwierdzających przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze działanie niektórych wyciągów roślinnych. Najsilniejsze działanie przeciwbakteryjne wykazują: tymianek, oregano i szałwia. Wiele ziół wykazuje także działanie stymulujące układ immunologiczny, dzięki czemu dochodzi do wzmocnienia odporności zwierząt. Występujące w ziołach substancje czynne o działaniu immunostymulującym to związki fenolowe, alkaloidy, terpeny, saponiny, olejki eteryczne, flawonoidy, nukleotydy, polisacharydy, glikoproteidy, taniny, garbniki i śluzy. Do ziół działających stymulująco na układ odpornościowy należą: jeżówka, czosnek, aloes, arnika górska, oregano, pokrzywa oraz żeń-szeń.

Badania potwierdzają korzystny wpływ ziół na zdrowotność i produkcyjność zwierząt. Wykazano, że karmiąc krowy mieszankami ziołowymi można zwiększyć ich wydajność mleczną, polepszyć skład chemiczny i wskaźniki fizykochemiczne mleka, jego wartość technologiczną i odżywczą. W doświadczeniu na cielętach z zastosowaniem mieszanki ziół w paszy (mięta pieprzowa, tymianek pospolity, szałwia lekarska, fiołek trójbarwny, rumianek pospolity i pokrzywa zwyczajna) wykazano, że zwierzęta otrzymujące mieszankę ziołową miały istotnie wyższą końcową masę ciała i wyższe średnie dzienne przyrosty. Także w przypadku żywienia owiec zioła pełnią funkcję naturalnego stymulatora wzrostu. Zastosowane zioła istotnie obniżyły zawartość tłuszczu w udźcu i mięsie. Uzyskano także poprawę efektywności ekonomicznej.

Wiele ziół wpływa także na wzrost wydajności mlecznej owiec, są to m.in.: pokrzywa zwyczajna, kminek zwyczajny, sporek polny, kozibród łąkowy, brodawnik zwyczajny. Zioła wpływają także na smak i jakość mleka i mięsa owczego. Wypas owiec na pastwiskach ekstensywnych, o zróżnicowanym składzie botanicznym sprawia, że uzyskiwane surowce mają wyjątkowy i niepowtarzalny smak. Produkty takie są poszukiwane i cenione przez konsumentów.

Wyniki badań dostępne w literaturze wskazują także na korzystne oddziaływanie ziół na zdrowotność i produkcyjność drobiu. Uzyskano lepsze wykorzystanie paszy oraz większą masę jaj, stosując do paszy dla kur nieśnych dodatek w postaci olejku z tymianku, szałwii i rozmarynu.

Poprzez wpływ na zdrowie zwierząt stosowanie ziół jako dodatków do pasz może obniżyć koszty produkcji i poprawić rachunek ekonomiczny chowu oraz hodowli zwierząt.

Literatura:

1. Basmacioglu H., Tokusoglu O., Ergul M. (2004). The effect of oregano and rosemary essential oils or alpha-tocopheryl acetate on performance and lipid oxidation of meat enriched with n-3 PUFAs in broilers. S. Afr. J. Anim. Sci., 34: 197–210.
2. Siminska E., Bernacka H., Grabowicz M. (2009). Zioła w żywieniu zwierząt, z uwzględnieniem owiec. Zesz. Nauk., nr 252 – Zootechnika, 37: 89–97.
3. Windisch W., Schedle K., Plitzner C., Kroismayr A. (2008). Use of phytogenic products as feed additives for swine and poultry. J. Anim. Sci., 86: 140–148.
4. Si W., Gong J., Tsao R., Zhou T., Yu H., Poppe C., Johnson R., Du Z. (2006). Antimicrobial activity of essential oils and structurally related synthetic food additives towards selected pathogenic and beneficial gut bacteria. J. Appl. Microbiol., 100: 296–305.
5. Kraszewski J., Grega T., Wawrzyński M. (2004). Effect of feeding herb mixture on cow performance, modification of milk chemical composition, technological value of milk for processing and nutritive value for humans. Ann. Anim. Sci., 4. 1: 91–100.
6. Francis G., Kerem Z., Makkar H.P.S., Becker K. (2002). The biological action of saponins in animal systems: A review. Br. J. Nutr., 88: 587–605.