Polifenole to naturalne przeciwutleniacze, o wyjątkowym wpływie na ludzką skórę. Jako składniki wyciągów roślinnych wykorzystywanych w formulacjach kosmetyków, są odpowiedzialne za ich działanie i skuteczność. Jakie właściwości wykazują polifenole i jakie pełnią role w ochronie skóry?
Czym są polifenole i gdzie występują?
Polifenole to duża grupa naturalnie występujących w roślinach związków chemicznych, które w swojej strukturze chemicznej zawierają co najmniej dwie grupy hydroksylowe (-OH) przyłączone do pierścienia aromatycznego. Swojej budowie chemicznej zawdzięczają wyjątkowe właściwości przeciwutleniające i zwalczające wolne rodniki. Do polifenoli zaliczane są związki należące do grup takich jak:
- Flawonoidy
- Antocyjany
- Kwasy fenolowe
- Lignany
- Katechiny
- Proantocyjanidyny
Polifenole są szeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym i stanowią składniki licznych ziół, owoców i warzyw, które właśnie im zawdzięczają niektóre ze swoich prozdrowotnych właściwości. Składniki te są cenione jako substancje o wyjątkowych właściwościach prozdrowotnych, wykorzystywanych w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym, a także kosmetyce.
Polifenole i ich działanie na skórę
Kosmetyczne zastosowania polifenoli są związane przede wszystkim z ich właściwościami przeciwutleniającymi i przeciwwolnorodnikowymi. Działanie to przekłada się na spowalnianie procesów fotostarzenia skóry, ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, jak i właściwości przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe.
Polifenole w kosmetykach anti-aging
Polifenole są zaliczane do jednych z najskuteczniejszych składników kosmetyków o działaniu przeciwstarzeniowym anti-aging. Niektóre związki z tej grupy, takie jak kwercetyna i kwas galusowy, wykazują potwierdzone działanie hamujące enzymy rozkładające substancje budujące skórę i odpowiedzialne za jej sprężystość i elastyczność – kolagen i elastynę. Polifenole mogą dostarczać kosmetykom także działania przeciwzmarszczkowego, ujędrniającego i poprawiającego koloryt skóry.
Polifenole a ochrona przed słońcem
Istotnym elementem aktywności polifenoli jest również ich działanie fotoochronne. Jako związki o silnym działaniu wychwytującym i wymiatającym wolne rodniki chronią skórę przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego powstałego w wyniku oddziaływania promieniowania UV.
Flawonoidy i kwasy fenolowe mogą wykazywać stopień ochrony skóry przed promieniowaniem słonecznym nawet na poziomie 7-29 SPF i znacząco poprawiać skuteczność stosowanych jednocześnie filtrów UV. Jednocześnie, kosmetyki bogate w polifenole wspierają regenerację i odbudowę skóry po wystąpieniu poparzeń słonecznych.
Przeciwzapalne działanie polifenoli
Polifenole nie tylko wspierają regenerację skóry i poprawiają jej elastyczność, ale także wykazują właściwości przeciwzapalne. Poprzez działanie hamujące fosfolipazę i cyklooksygenazy ograniczają aktywność cytokin prozapalnych i łagodzą stany zapalne, przyśpieszając ich gojenie. Działanie to przypisuje się przede wszystkim polifenolom z grupy katechin i elagotanin, które wykazują również działanie ściągające – wzmacniają warstwę ochronną skóry i wspierają gojenie podrażnień, odmrożeń i poparzeń.
Polifenole a drobnoustroje
Dodatkowym kierunkiem działania związków polifenolowych są właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Polifenole nie tylko chronią skórę przed niektórymi szkodliwymi bakteriami i grzybami, ale jako dodatek do kosmetyków mogą stanowić naturalny konserwant wydłużający trwałość produktu. Działanie to bywa też doceniane w kosmetykach przeciwtrądzikowych.
Literatura:
- Adamska-Szewczyk A, Zgórka G. Plant polyphenols in cosmetics – a review. European Journal of Medical Technologies. 2019; 3(24): 1-10.
- Budzowski A, Gil R. Przegląd właściwości naturalnych związków polifenolowych zapewniających podwyższenie ochrony skóry przed promieniowaniem UV [w:] Kalemba-Drożdż M, Grzywacz-Kisielewska A, Cierniak A (red.) Surowce polifenolowe – zastosowania i perspektywy. Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego; Kraków, 2022.
- de Lima Cherubim DJ, Buzanello Martins CV, Oliveira de Fariña L, da Silva de Lucca RA. Polyphenols as natural antioxidants in cosmetics applications. Journal of Cosmetic Dermatology. 2020; 19: 33–37.
- Wszołek K, Piotrowska A. Polifenole roślinne w kosmetologii [w:] Maciąg M., Maciąg K. (red.) Medyczne aspekty kosmetologii i dietetyki. Wydawnictwo Naukowe TYGIEL; Lublin, 2018.
